Ecologisch beek- en valleiherstel Molenbeek-Bollaak
De oorspronkelijke, meanderende benedenloop van de Molenbeek-Bollaak verdween door de aanleg van het Netekanaal in de jaren 1930. Sindsdien ligt de Molenbeek-Bollaak ter hoogte van Emblem als een overgedimensioneerde langsgracht ingesloten tussen de kanaaldijk en de Bollaakdijk.
Zoetwater getijden zorgen voor bijzondere natte natuur
Met dit project halen we de waterloop uit haar keurslijf en verleggen we ze in een nieuwe meanderende bedding. Daartoe leggen we in de huidige loop drempels aan. De huidige loop blijft behouden als hoogwatergeul . De beekherstelwerken vinden plaats in verschillende fasen en op verschillende locaties. In eerste instantie wordt er gewerkt in zones 1 en 2.
In de eerste zone integreerde Natuurpunt in 2015 enkele kunstmatige recreatievijvers. Deze werden gedempt en omgevormd tot een krekensysteem met een patroon van ondiepe geulen. In het huidige project vergroten we het krekensysteem en verbinden het met de nieuwe meanders van Molenbeek-Bollaak. Door de aanwezigheid van een schijngetij van zo’n 40-50 cm creëren deze ingrepen eveneens natte natuur, meer bepaald zoetwatergetijdennatuur, natte graslanden en voedselrijke ruigten. Hierdoor draagt het project bij aan de instandhoudingsdoelstellingen van de Europese Habitatrichtlijn.
Ook in de tweede zone passen we dit principe toe. In de eerste fase creëren we zo 1,1 km extra waterloop waardoor het water trager zal stromen. Hiermee verhoogt de natuurlijke waterberging in de vallei en daalt de kans op wateroverlast in het stroomafwaarts gelegen gebied.
Afbraakwerken en oeverbescherming
Tijdens de werken worden enkele oude koterijen van voormalige weekendverblijven afgebroken. Het aanwezige afval dat doorheen de jaren werd opgestapeld in het gebied wordt vakkundig verwijderd. De exotische vegetatie die in het gebied voorkomt, wordt bestreden en afgevoerd. We plaatsen bevergaas op de rechteroever van de huidige Molenbeek-Bollaak. Zo is de dijk van het Netekanaal beter bestand tegen graafschade door de bever.
Timing van de werken
In een volgende fase krijgt de Molenbeek-Bollaak opwaarts zones 1 en 2 nog bijkomende meanders. We herstellen ook het maaiveld van andere kunstmatige vijvers in kleinere deelgebieden langs de Molenbeek-Bollaak en enkele zijlopen ervan. Zo verstevigen we de oevers en verbeteren de natuurlijke toestand van de waterloop. De werken zijn voorzien om op te starten in het najaar van 2023. De vergunningsprocedure is lopende.
Blue Deal, de strijd tegen droogte
Het project kadert in de Blue Deal, het plan van de Vlaamse Regering om meer water te bufferen, water langer vast te houden en droogte tegen te gaan. Natuurpunt is beheerder in het gebied en gemeente Ranst verwierf een aantal gronden.
De Molenbeek-Bollaak is aangeduid als een speerpuntgebied in de stroomgebiedbeheerplannen. Het project draagt bij aan het behalen van een goede ecologische toestand voor de Molenbeek-Bollaak tegen 2027, één van de doelstellingen van de Europese Kaderrichtlijn Water. Met deze herinrichting worden ook de natuurwaarden van het gebied verhoogd in functie van de Europese Habitatrichtlijn.
