Uitstoot fijnstofprecursoren (NH₃, SO₂ en NOₓ)
- Stoffen zoals ammoniak (NH₃), zwaveldioxide (SO₂) en stikstofoxiden (NOₓ) kunnen in de lucht secundair fijn stof vormen. Ze worden ook precursoren of voorloperstoffen genoemd.
- Transport is de belangrijkste bron van NOx, industrie van SO2 en landbouw van NH3.
- Uitstoot daalde bij alle fijnstofprecursoren sinds 2000.
- Uitstoot is in lijn met doel 2020 uit Vlaams luchtbeleidsplan.
Doelstellingen
Volgens het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030*:
| 2020 | 2030 | |
|---|---|---|
| SO2 (t.o.v. 2005) |  - 55 % |
- 66 % |
| NOx (t.o.v. 2005) | - 42 % |
- 59 % |
| NH3 (t.o.v. 2005) | - 7 % |
- 12 % |
*Bij de evaluatie van de doelstellingen wordt de uitstoot door de luchtvaart cruise, de internationale zeevaart en de uitstoot van NOx-emissies uit mestbeheer (stalemissies) en landbouwgronden niet meegeteld.
Toestand in 2021
Toetsing aan het Vlaams luchtbeleidsplan toont dat de uitstoot met 83 % (SO2), 53 % (NOx) en 13 % (NH3) daalde in de periode 2005-2021. Het doel tegen 2020 (afname met respectievelijk 55 %, 42 % en 7 % t.o.v. 2005) is dus gehaald. Voor SO2 en NH3 is ook het doel tegen 2030 al bereikt (afname met respectievelijk 66 % en 12 % t.o.v. 2005). Voor NOx is het doel tegen 2030 (afname met 59 % t.o.v. 2005) haalbaar als de uitstoot aan hetzelfde tempo blijft afnemen.
De voornaamste emissiebronnen van NOx, SO2 en NH3 waren verschillend:
- Stikstofoxiden (NOx): transport belangrijkste bron (58 %).
- Zwaveldioxide (SO2): industrie verantwoordelijk voor 58 %, energie voor 30 %.
- Ammoniak (NH3): landbouw veroorzaakte 94 % van de emissies.
Evolutie
De uitstoot van alle fijnstofprecursoren daalt t.o.v. 2000:
- Stikstofoxiden (NOx): daalt met 57 % door strengere emissienormen bij transport en emissiereducerende maatregelen bij energie en industrie. In 2020 was er een bijkomende daling van de NOx-uitstoot door minder verkeer omwille van de coronamaatregelen.
- Zwaveldioxide (SO2): daling van 86 % dankzij lager zwavelgehalte in brandstoffen.
- Ammoniak (NH3): daalt met 31 % door maatregelen in de landbouw.
Hoe pakken we dit aan?
Het grootste potentieel voor dalende uitstoot van fijnstofprecursoren ligt bij het wegverkeer, de landbouwsector en, in mindere mate, bij de industrie.
- De maatregelen bij de landbouw voor het dalen van de ammoniakuitstoot worden opgesomd in de indicator uitstoot ammoniak door de landbouw.
- Bij het wegverkeer (daling uitstoot stikstofoxiden) focussen de maatregelen op een modale verschuiving, minder kilometers over de weg en een vergroening van de vloot (zie indicatoren samenstelling wagenpark en activiteiten wegverkeer).
- Bij de industrie is vooral de sanering van de zwavelemissie bij de productie geëxpandeerde kleikorrels belangrijk.
Een volledig overzicht van de maatregelen voor een betere luchtkwaliteit in Vlaanderen vind je in het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030. Een bespreking van de voortgang van de maatregelen staat in het voortgangsrapport over het luchtbeleidsplan 2030.
Meer informatie