Concentratie zwarte koolstof in de omgevingslucht
- Zwarte koolstof (‘black carbon’ =BC) is een maat voor de roetconcentratie in de omgevingslucht en ontstaat bij onvolledige verbranding van fossiele brandstoffen, biomassa en biobrandstof.
- Hogere concentraties van zwarte koolstof worden gemeten op verkeersdrukke en industriële locaties.
- We zien een dalende trend op alle meetplaatsen over de jaren, maar vooral op de verkeersgerichte meetplaatsen.
Doelstellingen
Momenteel bestaat er op Europees of Vlaams niveau geen regelgeving voor zwarte koolstof. De WGO formuleerde ook nog geen advieswaarden voor de gezondheid.
Toestand in 2022
In 2022 lagen de gemeten concentraties van zwarte koolstof in Vlaanderen tussen 0,55 en 1,46 µg/m³:
- Het hoogste jaargemiddelde noteerde de VMM op de meetplaats in de Zoutestraat in Berendrecht vlak naast de Schelde.
- Het jaargemiddelde was het laagst op de landelijke meetplaats in Houtem.
Uit de modelberekeningen blijkt dat de hoogste gemodelleerde jaargemiddelden voorkwamen in de Antwerpse haven en op de ringwegen rond Antwerpen, Brussel en Gent. Snelwegen zijn duidelijk zichtbaar op de kaart, wat wijst op verkeer als belangrijke bron.
Evolutie
Er is globaal een dalende trend in alle typegebieden:
- De daling zien we het meest uitgesproken op de verkeersgerichte meetplaatsen omwille van de sterke daling in de uitlaatemissies.
- De hoogste concentratie wordt gemeten op de verkeersgerichte meetplaatsen, omdat dieselvoertuigen veel roetdeeltjes uitstoten, maar het verschil met de andere meetplaatsen wordt steeds kleiner.
- Na de sterke daling in het coronajaar 2020, zagen we in 2021 opnieuw een stijging in alle typegebieden. In 2022 zijn de concentraties vergelijkbaar met deze van 2021 of lichtjes hoger.
Hoe pakken we dit aan?
Het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030 bevat maatregelen voor de verbetering van de luchtkwaliteit in Vlaanderen. Voor zwarte koolstof zijn vooral maatregelen van belang die de uitstoot van fijn stof door de huishoudens (houtverbranding) en door het wegverkeer verminderen. Meer gedetailleerde info is te vinden in de indicator uitstoot elementair koolstof (EC).
Meer informatie
- Waar liggen de meetplaatsen en welke concentraties werden er gemeten (excel)?
- Naar de actuele concentraties zwarte koolstof
- Meer uitleg over het ATMO-Street-model