Chemische samenstelling van fijn stof (PM₂,₅)
- Secundair fijn stof, ontstaan uit chemische reacties van NH3, NOx en SO2 in de lucht, is de belangrijkste component van PM2,5.
- Op de tweede en derde plaats komt de 'andere' fractie (o.a. aan stofdeeltjes gebonden water en mineraal stof) en organische massa.
- De chemische samenstelling (=’chemkar’) varieert relatief weinig over de jaren.
- In de steden bevat PM2,5 meer elementair koolstof en organische massa, vooral door verkeer en gebouwenverwarming.
Laatst bijgewerkt:
september 2022
Actualisatie:
Toestand in 2021
De PM2,5-fractie op de landelijke meetplaats in Retie bestond gemiddeld uit:
- 38 % secundaire anorganische ionen (=som van ammonium, nitraat en niet-zeezout-sulfaat).
- 27 % organische massa (koolstof bevattende deeltjes die o.a. ontstaan bij houtverbranding).
- 3 % elementair koolstof (dieselroet).
- 3 % zeezout.
- 30 % andere (o.a. aan stofdeeltjes gebonden water en mineraal stof).
Er werden ook metingen uitgevoerd op een stedelijke achtergrondlocatie in Gent en in Antwerpen. In vergelijking met de landelijke meetplaats zien we er:
- Een grotere bijdrage elementair koolstof en organische massa, door verkeer, gebouwenverwarming en mogelijk aan deeltjes die vrijkomen bij het koken van eten.
- Een hogere bijdrage zeezout die verklaard kan worden door de kleinere afstand tot de zee in vergelijking met Retie.
- In Gent was in 2021 de ‘andere’ fractie duidelijk hoger dan in Retie en Borgerhout. Dit ligt vrijwel zeker aan de bijdrage van mineraal stof door werken in de buurt van het meetstation.
Evolutie
De relatieve samenstelling is vrij constant over de jaren. T.o.v. het vorige jaar zien we globaal op de 3 meetplaatsen in 2021:
- Een toename van bijna alle fracties door minder gunstig weer, met minder wind van over zee en een heropleving van verkeer en industrie na een jaar met verregaande coronamaatregelen.
- Organische massa nam met bijna 50% het meest toe, mogelijk door meer bijdrage van gebouwenverwarming en/of meer import van over het continent. Alleen de bijdrage van zeezout nam af. Die was een derde tot de helft lager door minder zuidwestenwind van over zee.
Meer informatie
Naast de meetplaats in Retie, Gent en Antwerpen heeft de VMM de chemische samenstelling van fijn stof ook onderzocht op andere plaatsen tijdens tijdelijke chemkar-studies. De resultaten hiervan staan in onderstaande rapporten:
- Chemkar PM10 - stedencampagne 2 2013-2014
- Chemkar PM10 - stedencampagne 2011-2012
- Chemkar PM10 - chemische karakterisering van fijn stof in Vlaanderen 2010
- Chemkar PM10 - chemische karakterisatie van fijn stof in Vlaanderen 2008-2009
- Chemkar PM10 - chemische karakterisatie van fijn stof in Vlaanderen 2006-2007