Concentratie ammoniak (NH₃) in de omgevingslucht
- Ammoniak zorgt voor fijn stof en draagt sterk bij aan de stikstofdepositie en verzurende depositie.
- Ammoniak leidt ook tot de uitspoeling van nitraat en metalen naar het grondwater.
- Meetplaatsen voor ammoniak halen voor een deel de doelstellingen.
- De hoogste concentraties liggen in regio’s met intensieve veeteelt.
- Het gemeten jaargemiddelde varieerde in 2008-2022 door wisselende weersomstandigheden.
- In het voorjaar is er vaak meer ammoniak door het bemesten van akkers.
Doelstellingen
Er zijn geen wettelijke normen maar er bestaan kritieke niveaus voor de bescherming van vegetatie (jaargemiddelde advieswaarden):
| Kritiek niveau | Meetplaatsen die niveau niet overschrijden | |
|---|---|---|
| Ecosystemen met hogere (vaat)planten | 3 ± 1 μg/m³ |  4/24 |
| Ecosystemen met (korst)mossen | 1 μg/m³ | 0/24 |
Toestand in 2022
Het kritieke niveau voor hogere plantensoorten werd op 4 van de 24 meetplaatsen gehaald. Het kritieke niveau voor (korst)mossen werd op geen van de 24 meetplaatsen gehaald.
Hoogste gemodelleerde NH3-jaargemiddelden in West-Vlaanderen, de Noorderkempen en NO-Limburg omwille van de uitstoot door intensieve veeteelt in deze regio’s.
Evolutie
In 2022 was de gemiddelde concentratie op 13 vaste meetplaatsen 19 % hoger dan in 2021. De concentratie in 2022 was 10 % hoger dan in 2008-2021, maar gelijkaardig als het gemiddelde van de voorgaande 5 jaar (2017-2021):
- De variatie over de jaren kan niet verklaard worden door de berekende uitstoot: in deze periode daalde de uitstoot geleidelijk met 7 %, zonder de jaar-tot-jaar variatie die we in de luchtmetingen zien.
- De gemeten variatie kwam waarschijnlijk door wisselende weersomstandigheden. In warme, zonnige en droge jaren is er minder uitwassing uit de lucht, wat voor hogere concentraties kan zorgen.
Hoe pakken we dit aan?
Gezien het belang van de landbouw, richten maatregelen om de ammoniakconcentraties te verlagen zich best op deze sector. De maatregelen worden opgesomd in de indicator uitstoot ammoniak door de landbouw.
Meer informatie
- Waar liggen de meetplaatsen en welke concentraties werden er gemeten?
- Hoe evolueren de jaargemiddelden voor ammoniak per meetplaats?
- Naar de actuele concentraties van ammoniak
- Meer uitleg over het VLOPS-model