Concentratie zwaveldioxide (SO₂) in de omgevingslucht
- Zwaveldioxide (SO2) kan schade veroorzaken aan de gezondheid en aan de vegetatie en draagt bij tot de verzuring van het milieu.
- SO2 draagt ook bij tot de vorming van secundair fijn stof.
- De hoogste concentraties werden gemeten op locaties nabij industrie.
- De SO2-concentraties dalen de laatste decennia sterk.
- De Europese grenswaarden werden in 2021 behaald, maar de WGO-advieswaarde voor daggemiddelden werd wel overschreden op 1 meetplaats nabij industrie.
Doelstellingen
De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) heeft in 2021 haar advieswaarden herzien. Voor SO2 is de advieswaarde voor dagwaarden versoepeld van 20 naar 40 µg/m³.
| Naam | Doelstelling | Meetplaatsen die doelstelling halen in 2021 |
|---|---|---|
| EU-grenswaarde voor bescherming gezondheid vanaf 2005 | Uur: maximaal 24 keer per jaar > 350 µg/m³ Dag: maximaal 3 keer per jaar > 125 µg/m³ |
 7/7 7/7 |
| EU-alarmdrempel | 500 µg/m³ gedurende 3 opeenvolgende uren | 7/7 |
| EU-kritiek niveau voor bescherming vegetatie | 20 µg/m³ tijdens het jaar en tijdens het winterseizoen (1/10 t.e.m. 31/3) | / |
| WGO-advieswaarde voor bescherming gezondheid | Dag: maximaal 3 keer per jaar > 40 μg/m³ 10 min: 500 µg/m³ |
 6/7/ |
| WGO-kritiek niveau voor bescherming vegetatie | 10 - 30 µg/m³ (afhankelijk van vegetatietype) tijdens het jaar en/of tijdens het winterseizoen (1/10 t.e.m. 31/3) | / |
Toestand in 2021
In 2021 zijn de Europese dag- en uurgrenswaarde en de alarmdrempel overal gehaald.
Maar op 1 meetplaats die representatief is voor de bescherming van de gezondheid werd de WGO-dagadvieswaarde (2021) overschreden. Deze meetplaats ligt in Hoboken en wordt beïnvloed door lokale industrie (Umicore en Argex).
Het hoogste daggemiddelde (56 µg/m³) werd gemeten op de meetplaats in Mol, die nabij het bedrijf Nyrstar Balen ligt.
De WGO-advieswaarde over 10 minuten kan niet getoetst worden omdat het kleinste tijdsinterval van de metingen 30 minuten bedraagt.
Omdat de SO2-samplermetingen in natuurgebieden werden stopgezet (door zeer lage concentraties) eind 2020 kan het kritieke niveau voor de bescherming van de vegetatie niet getoetst worden. De voorbije jaren werd dit ruimschoots gerespecteerd.
De gemeten jaargemiddelden varieerden tussen 0,8 µg/m³ en 7,4 µg/m³:
- De hoogste jaargemiddelden werden gemeten nabij industrie in de Antwerpse Haven (nabij petrochemische bedrijven en raffinaderijen) en in Hoboken (Umicore en Argex).
De modelkaart bevestigt dit en toont ook de hoogste gemodelleerde jaargemiddelden:
- In de Antwerpse haven, vooral in de omgeving van de raffinaderijen.
- Nabij lokale industriële activiteiten.
Evolutie
Daling van de SO2-concentraties in alle typegebieden:
- Dit weerspiegelt de daling van de SO2-uitstoot.
- Sinds enkele jaren is er wel een stagnatie van de concentraties als gevolg van een stabilisatie van de SO2-uitstoot en het bereiken van de ondergrens van het meetbereik van de monitoren.
- De concentraties op (voor)stedelijke meetplaatsen zijn gedaald tot vrijwel hetzelfde niveau als op de landelijke meetplaatsen door een daling van de uitstoot van de huishoudens en het verkeer. De concentraties gemeten op de meetplaatsen nabij industrie liggen iets hoger.
(Noot: sinds 2020 kan er alleen nog een gemiddelde voor het industrieel en stedelijk typegebied berekend worden aangezien het meetnet is afgebouwd door de lage concentraties)
Hoe pakken we dit aan?
Om de uitstoot van SO2 verder te doen dalen, is de verdere ontwikkeling van kosteneffectieve reductiemaatregelen bij de industrie en de elektriciteitsproductie nodig. Onder andere de sanering van de zwaveluitstoot bij de productie van geëxpandeerde kleikorrels kan hiertoe bijdragen.
Een volledig overzicht van de maatregelen voor de verbetering van de luchtkwaliteit in Vlaanderen vind je in het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030. Een bespreking van de voortgang van de maatregelen is terug te vinden in het voortgangsrapport over het luchtbeleidsplan 2030.
Meer informatie