Ozonoverschrijdingsdagen (NET60)
- De NET60ppb-max8u is een Europese ozonoverschrijdingsindicator ter bescherming van de menselijke gezondheid.
- Deze waarde geeft per kalenderjaar het aantal dagen weer waarop de hoogste glijdend 8-uurgemiddelde ozonconcentratie in een dag hoger was dan 120 μg/m³.
- De Europese streefwaarde evalueert het aantal overschrijdingsdagen gemiddeld over 3 jaar.
- De zomer van 2021 zorgt na de warme zomers van 2019 en 2020 voor een gematigd 3-jaargemiddelde.De streefwaarde voor de gezondheid werd nergens overschreden.
- De Europese langetermijndoelstelling werd in 2021 op 4 van de 19 meetplaatsen in Vlaanderen gehaald.
- Het aantal ozonoverschrijdingsdagen neemt toe van west naar oost.
Doelstellingen
De Europese Richtlijn Luchtkwaliteit bepaalt een streefwaarde en langetermijndoelstelling ter bescherming van de volksgezondheid:
| Naam | Doelstelling | Meetplaasten die doelstelling halen in 2021 |
|---|---|---|
| Streefwaarde (vanaf 2010) | Gemiddeld over 3 jaar mag het aantal dagen waarop het hoogste 8-uurgemiddelde 120 µg/m³ overschrijdt niet hoger zijn dan 25 dagen per kalenderjaar |  Geen overschrijding van de streefwaarde |
| Langetermijndoelstelling | Geen enkele overschrijding van het hoogste 8-uurgemiddelde boven 120 µg/m³ is toegelaten. Voor het respecteren van deze doelstelling werd geen datum bepaald. |  4/18 |
Toestand in 2021
Het hoogste aantal gemodelleerde overschrijdingsdagen was in 2021 het laagst sinds 1990. In de periode 2019-2021 was het hoogste 3-jaargemiddelde nergens hoger dan 25 overschrijdingsdagen. De streefwaarde is dus gehaald, dankzij de natte en milde zomer van 2021.
De langetermijndoelstelling werd voor het eerst in Vlaanderen bereikt op enkele plaatsen.
Het aantal gemodelleerde overschrijdingsdagen in 2021 varieerde van 0 in de stedelijke gebieden en in het westen tot 10 in het noorden van Vlaanderen:
- Het aantal overschrijdingsdagen hangt sterk samen met de temperatuur en hoeveelheid zonneschijn in de zomer.
- De natte en milde zomer zorgde voor heel weinig overschrijdingsdagen.
- In 2021 is de oost-west gradiënt in Vlaanderen minder zichtbaar door het lage aantal overschrijdingsdagen.
- In sommige stedelijke omgevingen en langs snelwegen waren er geen overschrijdingsdagen en werd de langetermijndoelstelling dus gehaald.
Gemiddeld over de jaren 2019-2021 werd de streefwaarde van 25 overschrijdingsdagen nergens in Vlaanderen overschreden:
- Op de meetplaatsen in Aarschot en Dessel werden het hoogste aantal (18) overschrijdingsdagen vastgesteld.
- Modelresultaten geven een variatie aan van 5 in het westen tot 20 overschrijdingsdagen in het oosten van Vlaanderen.
- 2021 was een jaar met heel weinig ozonoverschrijdingsdagen, maar door het hoge aantal overschrijdingsdagen in 2019 en 2020 was het 3-jaargemiddelde ook nog vrij hoog.
- De lagere waarden in het westen komen over het algemeen door het verkoelende effect van de zee en de atmosferische verdunningsprocessen dankzij de land- en zeebries.
- De hogere waarden in het oosten worden verklaard door de zandgrond en daardoor vaak hogere temperaturen.
Evolutie
Er is geen duidelijke trend zichtbaar in het aantal ozonoverschrijdingsdagen:
- Het aantal overschrijdingsdagen hangt sterk samen met de temperatuur en hoeveelheid zonneschijn in de zomer.
- Na een periode met relatief gunstige ozonjaren tussen 2007 en 2017 werden in 2018-2020 terug hoge waarden vastgesteld, door langdurige warme periodes tijdens de lente- en zomermaanden. 2021 was opnieuw een heel gunstig ozonjaar.
Hoe pakken we dit aan?
Om de ozonpieken te verminderen, moet de uitstoot van de ozonvormende stoffen NOx (NO2), CO, CH4 en NMVOS dalen.
- Voor NMVOS is er vooral reductiepotentieel bij de industrie en bij specifieke huishoudelijke producten (zie indicator uitstoot NMVOS)
- Voor NOx is er voornamelijk reductiepotentieel bij het wegverkeer (zie indicator uitstoot stikstofoxiden)
- Voor CO werden geen maatregelen geformuleerd
- Voor de maatregelen om de CH4-uitstoot terug te dringen, verwijzen we naar het Vlaams Energie- en Klimaatplan 2030. De belangrijkste maatregelen situeren zich bij de sector landbouw:
- Optimaliseren van voederrantsoenen en van de voederefficiëntie
- Proefproject vergisting van de mest op varkens- en melkveebedrijven
Meer informatie