Waterarmoede

Toestand

• De waterbedrijven leverden in 2021 water aan 2 761 121 klanten zonder ondernemingsnummer. Klanten zonder ondernemingsnummer zijn huishoudens die beschikken over een eigen watermeter.
• Van de groep van klanten zonder ondernemingsnummer waren er 165 368   beschermd en rechthebbend op een sociaal tarief. Zij hebben recht op een korting van 80 % op alle onderdelen van de waterfactuur of op een forfaitair bedrag. 28 292 klanten zonder ondernemingsnummer waren beschermd zonder recht op een sociaal tarief, zij hebben meer rechten bij de levering van water en zijn dus beter beschermd als ze problemen hebben om de factuur te betalen.
• Klanten die met betalingsmoeilijkheden kampen kunnen een afbetalingsplan vragen bij het waterbedrijf. In 2021 werden 57 233 afbetalingsplannen aangevraagd.
• De Lokale Adviescommissie (LAC) is een commissie op gemeentelijk niveau met vertegenwoordigers van het OCMW, de netbeheerder of watermaatschappij en eventueel de verbruiker. De lokale adviescommissie beslist over vragen van de netbeheerder of waterleverancier tot afsluiting van elektriciteit, aardgas of water en hoort daarbij ook de verbruiker. In 2021 werden 8 836 afbetalingsplannen opgelegd door de LAC.
• Bij aanhoudende betalingsmoeilijkheden kan het waterbedrijf een aanvraag tot begrenzing indienen bij de LAC. Begrenzen betekent dat de watertoevoer in debiet begrensd wordt tot minimaal 50 liter per uur. In een aantal gevallen kan het waterbedrijf ook een aanvraag tot afsluiting indienen. Afsluiting betekent dat er geen water meer uit de kaan komt.  Bij de advisering van deze aanvragen kan de LAC een afbetalingsplan opleggen. Als de klant dit afbetalingsplan volgt, wordt hij niet begrensd of afgesloten. Er werden in 2021 777 debietbegrenzingen en 8 afsluitingen uitgevoerd na een LAC-advies om redenen van wanbetaling.
• Sinds 1 januari 2020 is de verplichte debietbegrenzing ingevoerd. Vanaf die datum kan een huishoudelijke klant met betalingsproblemen met andere woorden niet meer van de watervoorziening afgesloten worden zonder dat eerst de procedure voor debietbegrenzing is doorlopen.
• Het aantal begrenzingen en  het aantal afsluitingen werden beïnvloed door de gevolgen van de COVID-19-pandemie: de Vlaamse Overheid riep een civiele noodsituatie uit van 20 maart 2020 tot 17 juli 2020 en van 30 oktober 2020 tot en met 27 februari 2021.  Tijdens de periodes van civiele noodsituatie konden de waterbedrijven niet overgaan tot het afsluiten of begrenzen van het debiet van de waterlevering bij een abonnee, tenzij in geval van een onmiddellijke bedreiging van de volksgezondheid.

Evolutie

De uitzonderlijke situatie in 2020 en deels in 2021 bemoeilijkt de interpretatie van de trends, toch blijkt:

• het aantal aangevraagde en opgelegde afbetalingsplannen langzaam te dalen
• het aantal afsluitingen sterk gedaald ten opzichte van 2015
• het aantal begrenzingen duidelijk gestegen ten opzichte van 2020

Hoe pakken we dit aan?

Het waterverkoopreglement omschrijft de rechten en plichten van enerzijds de waterbedrijven en de rioolbeheerders en anderzijds hun klanten. Het vormt een algemeen kader voor de dagelijkse relatie tussen beide partijen en een belangrijk instrument in de strijd tegen waterarmoede.

Meer informatie

• Rapport: Statistieken Toepassing algemeen waterverkoopreglement 2021 
• Statistieken toepassing algemeen waterverkoopreglement per gemeente