Vlaanderen.be www.vmm.be
Je bent hier: Home / Sectoren / Transport / Uitstoot van luchtverontreinigende stoffen

Uitstoot van luchtverontreinigende stoffen door transport

  • De uitstoot van de sector transport is de som van de uitstoot door wegverkeer,  scheepvaart, luchtvaart, spoorverkeer en mobiele machines.
  • De sector transport was in 2021 de belangrijkste bron van NOx (NO2) in Vlaanderen.
  • De uitstoot van de meeste luchtverontreinigende stoffen daalde in de periode 2000-2020. In 2021 stijgt de uitstoot ten opzichte van 2020 (wat een uitzonderlijk jaar was door de covidpandemie), maar blijft wel onder het niveau van 2019 voor de meeste stoffen.
  • Wegverkeer heeft het grootste aandeel in de uitstoot door transport, vooral door personenwagens.
  • Het aandeel niet-uitlaatemissies van PM2,5 bij het wegverkeer neemt jaar na jaar toe en maakt ondertussen bijna 3/4 van de PM2,5 uitstoot van wegverkeer uit

De uitstoot door het wegverkeer wordt niet langer alleen berekend op basis van de afgelegde voertuigkilometers en het ingeschreven voertuigenbestand in Vlaanderen, maar wordt ook afgestemd met de verkochte hoeveelheden brandstoffen voor wegverkeer in Vlaanderen.

Laatst bijgewerkt: mei 2023
Actualisatie: Jaarlijks

doelstellingDoelstellingen

Momenteel bestaan er geen Europese of Vlaamse drempels voor de totale uitstoot van luchtverontreinigende stoffen door transport. Voor een aantal stoffen, waaronder NOx, PM2,5 en SO2, werden wel regels opgesteld voor de volledige Vlaamse uitstoot. Er bestaan ook Europese drempels voor de uitstoot van elk voertuig afzonderlijk: de Euronormen. Er werden ook doelstellingen bepaald rond de samenstelling wagenpark, de modale verdeling van transport en het aantal voertuigkilometers over de weg.

toestandToestand in 2021

Het aandeel van transport in de totale Vlaamse uitstoot varieerde sterk tussen luchtverontreinigende stoffen:

  • NOx (NO2): 58 %.
  • Elementair koolstof: 44 %.
  • Andere luchtverontreinigende stoffen: maximaal 20 %.
  • Transport is een belangrijke bron van emissies van zware metalen.

Wegverkeer had meestal het grootste aandeel in de uitstoot door transport:

  • Het aandeel van het wegverkeer was het grootst voor NOx (NO2) (aandeel van 54 %),  PM2,5 (61 %) en CO (78 %).
  • Het belang van de binnenlandse luchtvaart en de dieseltreinen was beperkt.
  • SO2 was een uitzondering, aangezien de scheepvaart en luchtvaart de belangrijkste bronnen waren.

Bij het wegverkeer waren personenwagens de belangrijkste bron voor de meeste stoffen:

  • NOx (NO2) was vooral (meer dan 87 %) afkomstig van dieselvoertuigen.
  • Voor CO was de uitstoot door benzinewagens veel hoger dan die door dieselwagens.
  • Dieselwagens waren ook overheersend in de uitstoot van PM2,5.

Een belangrijk deel van de uitstoot door transport waren niet-uitlaatemissies:

  • 74 % van de PM2,5-uitstoot door wegverkeer werd veroorzaakt door slijtage van wegdek, banden en remmen.
  • 26 % van de PM2,5-uitstoot door wegverkeer ontstond door verbranding van brandstoffen: de uitlaatemissies.
  • Ook het spoorverkeer veroorzaakte niet-uitlaatemissies door slijtage van rails en bovenleidingen.

evolutieEvolutie

De uitstoot van de meeste luchtverontreinigende stoffen daalde in de periode 2000-2020. De covid-pandemie liet zich vooral voelen in de transportsectoren luchtvaart en wegverkeer. In 2021 stijgt de uitstoot ten opzichte van 2020, maar blijft wel onder het niveau van 2019 voor de meeste stoffen:

  • SO2 nam sterk af tussen 2000 en 2021 (daling van 92 %) door opeenvolgende EU-richtlijnen die sinds 2002 het zwavelgehalte van brandstoffen beperken. De SO2 uitstoot steeg in 2021 ten opzichte van 2020, en zit terug op niveau van 2019.
  • De uitstoot van elementair koolstof daalde in de periode 2000-2021 met 82 % door de toepassing van roetfilters.
  • De uitstoot van PM2,5 daalde vooral door de afname van de uitlaatemissies bij het wegverkeer.
  • De uitstoot van NOx door het wegverkeer bedroeg in 2021 nog 33 % van de uitstoot in 2000. Dit komt grotendeels door het gebruik van driewegkatalysatoren in benzinewagens en de toepassing van uitlaatgasrecirculatie en selectieve katalytische reductie bij vrachtwagens. Bij personenwagens op diesel daalde de uitstoot nauwelijks waardoor de uitstoot van NOx nog steeds erg hoog is.

aanpakHoe pakken we dit aan?

Het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030 bevat maatregelen voor een betere luchtkwaliteit in Vlaanderen, waaronder het relevant mobiliteitsbeleid. Voor de sector verkeer gaat de meeste aandacht naar het wegverkeer, dat verantwoordelijk is voor het grootste deel van de uitstoot. Het plan focust op een modale verschuiving, minder kilometers over de weg en een vergroening van de vloot (zie indicatoren samenstelling wagenpark en activiteiten wegverkeer). Een bespreking van de voortgang van de maatregelen staat in het voortgangsrapport over het luchtbeleidsplan 2030.

InfoMeer informatie

 

vmm.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

Elke dag opnieuw werkt de Vlaamse Milieumaatschappij aan het milieu van morgen. Water, lucht en klimaat(adaptatie) zijn onze kerntaken.