Pesticiden in waterbodems (2000-2015)
- Heel wat organochloorpesticiden (meestal insecticiden), hebben de neiging te binden aan zwevende deeltjes in de waterkolom. Als deze deeltjes bezinken, komen de eraan vastgehechte polluenten in de waterbodem terecht. Daar kunnen ze nog lange tijd aanwezig blijven.
- 63 % van de meetplaatsen wordt als niet verontreinigd voor het geheel van organochloorpesticiden beschouwd.
Doelstellingen
Sinds 9 juli 2010 zijn er decretale milieukwaliteitsnormen voor waterbodems. Het zijn richtwaarden die het milieukwaliteitsniveau bepalen dat zo veel mogelijk moet worden bereikt of gehandhaafd. Ze gelden niet als saneringscriterium, noch als saneringsdoel.
Toestand
In de laatste meetcampagne (2012-2015) vertoonde:
- 63 % van de meetplaatsen geen afwijking ten opzichte van de referentiewaarde voor organochloorpesticiden (OCP’s) en wordt in deze beoordeling dus als niet verontreinigd beschouwd;
- enkele waterbodems toch overschrijdingen van de norm voor bepaalde stoffen, zo wordt de norm voor enkele afbraakproducten van DDT (insecticide) in meer dan de helft van de meetplaatsen overschreden.
Evolutie
In de loop van de eerste drie meetcampagnes nam de verontreiniging van de waterbodems met pesticiden af. Het percentage niet verontreinigde meetplaatsen nam licht toe en het percentage sterk verontreinigde meetplaatsen nam af. Maar die trend zette zich niet door in de laatste meetcampagne. De oorzaak hiervan is onduidelijk. De komende meetcampagnes zal moeten blijken of er sprake is van een echte trendbreuk.
Verbeteringen van de waterbodemkwaliteit kunnen verschillende oorzaken hebben:
- verwijderen van sediment (al leidt sanering niet altijd tot een verbetering van de waterbodemkwaliteit omdat de historische verontreiniging soms diep in de waterbodem is doorgedrongen);
- door verminderde lozingen of gebruik van toxische stoffen is de nieuw gevormde waterbodem – met andere woorden de bovenste sedimentlaag – minder vervuild;
- door de gewijzigde fysisch-chemische kwaliteit van de waterkolom, bijvoorbeeld hogere zuurstofconcentraties, kan nalevering van toxische stoffen vanuit de waterbodem naar de waterkolom optreden;
- pesticiden worden ook afgebroken, al kan dat bij sommige stoffen vele jaren duren (bijvoorbeeld DDT).
Hoe pakken we dit aan?
De stroomgebiedbeheerplannen bepalen wat Vlaanderen zal doen om de toestand van het oppervlaktewater en het grondwater te verbeteren. Alle maatregelen en acties om de toestand van de watersystemen te verbeteren of de overstromingsrisico's beter te beheren, zijn samengebracht in het maatregelenprogramma. Voor deze indicator is vooral Groep 8B - Waterbodem van belang , meer bepaald de maatregel ‘8B_D De waterbodemkwaliteit verbeteren door duurzaam saneren van verontreinigde waterbodems’. Gebiedsspecifieke acties komen aan bod in de bekkenspecifieke delen. Een bekend voorbeeld is de sanering van de Winterbeek in het Demerbekken. In dit project wordt 17 kilometer historisch verontreinigde waterbodem geruimd en worden de oevers gesaneerd.
Meer informatie