Waterverbruik landbouw

Toestand

De VMM schat het totaal waterverbruik in de Vlaamse landbouw voor 2021 op 54 miljoen m³ (7 % van het totale waterverbruik (exclusief koelwater) in Vlaanderen) waarvan;

• 74% grondwater;
• 13 % leidingwater;
• 9 % oppervlaktewater;
• 3 % hemelwater.

Een andere bron voor cijfers over het waterverbruik in de landbouw is het Landbouwmonitoringsnetwerk (Departement Landbouw en Visserij) waar een extrapolatie gemaakt wordt van steekproefresultaten bij een 650-tal land- en tuinbouwbedrijven. Het totaal waterverbruik door de landbouw in 2019 wordt hier ingeschat op 66 miljoen m³, (schatting VMM: 66,7, waarvan 51 miljoen m³ grondwater).

Om het waterverbruik volgens deelsector in te schatten, wordt de verdeling overgenomen van het Landbouwmonitoringsnetwerk van het Departement Landbouw en Visserij. Daaruit blijkt dat veeteeltbedrijven (melkvee, vleesvee, varkens en melk- en vleesvee gemengd) 38% van het waterverbruik in de landbouw vertegenwoordigen, groenteteelt (in open lucht en onder glas) heeft een aandeel van 19 %. 

 Evolutie

In 2017, 2018, 2019 en 2020 lag het grondwater en oppervlaktewaterverbruik door de landbouw merkelijk hoger dan de voorgaande jaren. Die opmerkelijke toename mag wellicht vooral toegeschreven worden aan de meteorologische omstandigheden met lange warme en droge periodes. Het neerslagtekort, het verschil tussen de neerslag en de potentiële evapotranspiratie (verdamping), lag vooral in 2018 en 2020 dan ook erg hoog. Door het hoge neerslagtekort was veel water nodig voor de beregening van gewassen en door de hoge temperatuur was er ook meer water nodig om het vee te drenken. De minder warme en erg natte zomer van 2021 resulteerde in een daling van het waterverbruik door de landbouw. Er werd met name duidelijk minder grondwater en oppervlaktewater verbruikt.

 Hoe pakken we dit aan?

De stroomgebiedbeheerplannen bepalen wat Vlaanderen zal doen om de toestand van het oppervlaktewater en het grondwater te verbeteren. Alle maatregelen en acties die genomen worden om de toestand van de watersystemen te verbeteren of de overstromingsrisico's beter te beheren, zijn samengebracht in het maatregelenprogramma. Voor waterverbruik zijn vooral volgende maatregelengroepen belangrijk:

• Groep 3 - Duurzaam watergebruik
• Groep 5A - Kwantiteit grondwater
• Groep 5B - Kwantiteit oppervlaktewater

De webpagina Duurzaam watergebruik in de land- en tuinbouw geeft o.a. een overzicht van de landbouwmethoden- en technieken die ingezet kunnen worden om duurzaam om te springen met water.

Meer informatie

• Op zoek naar het waterverbruik van een specifieke sector? Stel zelf je grafiek samen.