Mysterie blijft rond verdwenen planten in de Grote Nete
Waterplanten zorgen voor de zuivering en het zuurstofgehalte in het water en zijn een ideale schuilplaats voor vissen en andere organismen. Jarenlang tierden ze welig in de Grote Nete, maar in 2013 verdwenen ze onverwacht zo goed als volledig in het deel stroomafwaarts het Albertkanaal. De klassieke fysicochemische parameters vertoonden nochtans geen abnormale waarden. Eigen onderzoek van de VMM in 2015 leverde geen eenduidig verklaarbare oorzaak op. Wel kwamen twee plausibele hypothesen naar voren. VMM duidde Universiteit Antwerpen (UA) en de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) aan om elk een hypothese diepgaand te onderzoeken.
Is het de wolhandkrab?
De onderzoeksgroep ecosysteembeheer van de UA onderzocht of de Chinese wolhandkrab, een uitheemse invasieve soort, de bodem en oever misschien kaalvreet. De groep onderzocht onder andere de hoeveelheid aanwezige wolhandkrabben en verplantte waterplanten naar het aangetaste gebied om te bekijken of ook deze verdwenen. Ze stelden vast dat de Chinese wolhandkrab het gehele jaar door aanwezig is in de Grote Nete en dat we van een gevestigde populatie kunnen spreken. De aantallen die gevangen werden, liggen echter niet abnormaal hoog of laag en zijn erg vergelijkbaar met de aantallen in andere Europese landen. De populatie in 2019 was vermoedelijk wel kleiner dan in de voorbije jaren. De transplantatie van waterplanten naar het aangetaste gebied in de Grote Nete, was op sommige plaatsen succesvol en op andere plaatsen niet. Waar het niet lukte, kan de oorzaak niet aan de krabben toegeschreven worden.
Hun conclusie: we vermoeden dat het verdwijnen van de waterplanten het gevolg is van een combinatie van factoren waarin de Chinese wolhandkrabben een cruciale rol kunnen gespeeld hebben. Dat kon niet aangetoond worden doordat de krabben in 2019 minder aanwezig waren dan in de voorgaande jaren. De krabben kunnen daarom een reële dreiging vormen voor de inheemse flora en fauna van het Netebekken.
Zijn het toxische stoffen?
De Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) onderzocht of er ecotoxicologische stoffen in het water of in de waterbodem zitten die de groei van waterplanten onderdrukken. VITO gebruikte verschillende technieken, maar kon geen uitzonderlijke ecotoxiciteit aantonen in het getroffen gebied op basis van monsternames in 2018 en 2019 ten opzichte van een locatie stroomopwaarts het Albertkanaal waar de plantengroei normaal was. Ze raden wel aan om het gebied systematisch te blijven monitoren op enkele aandachtstoffen en formuleerden een voorstel voor aanpak qua meetcampagne.
VMM blijft de situatie op de voet volgen.
