Zware metalen in fijn stof in Beerse
In Beerse liggen de bedrijven Aurubis en Campine. De activiteiten van deze bedrijven zijn een bron van zware metalen in de omgevingslucht van Beerse. Dit brengt een gezondheidsrisico mee voor de omwonenden. De Vlaamse Milieumaatschappij volgt de luchtverontreiniging (polluent) door zware metalen op vanaf 1979. In 2022 werd vastgesteld dat voor de metingen van zware metalen in fijn stof:
- De Europese grenswaarde voor lood werd gehaald.
- De Europese streefwaarden voor arseen, cadmium en nikkel werden gehaald.
Doelstellingen
| Naam | Polluent | Doelstelling | Meetplaatsen die de doelstelling halen in 2022 |
|---|---|---|---|
| EU-jaargrenswaarde | Lood | 0,5 µg/m³ |  3/3 |
| EU-streefwaarde |
Arseen | 6 ng/m³ | 3/3 |
| Cadmium | 5 ng/m³ | 3/3 |
|
| Nikkel | 20 ng/m³ | 3/3 |
|
| VLAREM-jaargrenswaarde | Cadmium | 30 ng/m³ | 3/3 |
| WGO-advieswaarde | Lood | 0,5 µg/m³ | 3/3 |
| Cadmium | 5 ng/m³ | 3/3 |
Toestand
Op basis van modellering berekent de VMM hoeveel inwoners er wonen in de overschrijdingszone. Dit is de zone waar het jaargemiddelde hoger is dan de Europese grens- of streefwaarde. In Beerse was er in 2022 een kleine overschrijdingszone voor arseen en cadmium.
| Polluent | Norm | Oppervlakte overschrijdingszone | % bevolking in overschrijdingszone |
|---|---|---|---|
| Arseen | 6 ng/m³ | 0,06 km² | < 0,1 % |
| Cadmium | 5 ng/m³ | 0,01 km² | < 0,1 % |
| Nikkel | 20 ng/m³ | geen | geen |
| Lood | 0,5 μg/m³ | geen | geen |
Gezondheidseffecten
De WGO drukt de schadelijkheid van arseen en nikkel uit als het aantal extra kankergevallen bij een levenslange blootstelling aan een bepaalde concentratie. Cadmium is ook kankerverwekkend maar de WGO berekende hiervoor geen risico. De risico’s voor de verschillende meetplaatsen op basis van de concentraties in de omgevingslucht in 2022 staan in de tabel:
- Risico's groter dan 1 op 1.000.000 zijn gezondheidskundig niet verwaarloosbaar
- Gezondheidskundig is er in Beerse een extra risico op kanker. Dit risico is niet verwaarloosbaar.
| Polluent | Extra risico op kanker bij levenslange blootstelling |
|---|---|
| Arseen | Tussen 1/152.000 en 1/594.000 afhankelijk van de woonplaats |
| Nikkel | Tussen 1/502.000 en 1/1.340.000 afhankelijk van de woonplaats |
Evolutie
Lood:
- Vanaf 2009 werd de grenswaarde niet meer overschreden.
- Globaal gezien is er tussen 2008 en 2018 een dalende trend op alle meetplaatsen. Vanaf 2018 blijven de jaargemiddelden voor lood van dezelfde grootorde.
Cadmium:
- Op de Absheide lag tussen 2003 en 2017 het jaargemiddelde boven de Europese streefwaarde. In 2018 daalde het gemiddelde tot onder deze streefwaarde. Vanaf dan blijven de cadmiumconcentraties stabiel.
- Ook in de Heidestraat was er een overschrijding tussen 2005 en 2011. In 2012 en 2013 wordt deze streefwaarde geëvenaard. Vanaf 2017 liggen de jaargemiddelden onder de streefwaarde en blijven de cadmiumconcentraties stabiel.
- Op de meetplaats in de omgeving van Campine zijn de cadmiumconcentraties veel lager en stabiel in functie van de tijd.
Arseen:
- Op de 2 meetplaatsen in de omgeving van Aurubis:
- Lagen tussen 2003 en 2008 lagen de jaargemiddelden boven de Europese streefwaarde
- Schommelden tussen 2009 en 2017 de jaargemiddelden rond deze streefwaarde.
- Liggen vanaf 2018 de jaargemiddelden onder de Europese streefwaarde
- Op de meetplaats in de omgeving van Campine zijn de arseenconcentraties veel lager en stabiel in functie van de tijd.
Nikkel:
- Op de Absheide lag tussen 2007 en 2009 het jaargemiddelde net onder de Europese streefwaarde. Tussen 2010 en 2014 was er een sterke daling. Vanaf dan blijven de nikkelconcentraties stabiel.
- In de Heidestraat was er eveneens een daling tussen 2009 en 2013. Vanaf dan blijven de nikkelconcentraties stabiel.
- Op de meetplaats in de omgeving van Campine zijn de nikkelconcentraties veel lager en stabiel in functie van de tijd.
Hoe pakken we het aan?
In het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030 staan maatregelen voor de verbetering van de luchtkwaliteit in Vlaanderen. Algemene maatregelen om de uitstoot, concentratie en depositie van zware metalen te verlagen zijn niet in het Vlaams Luchtbeleidsplan opgenomen.
Meer info
- Overzicht Beerse
- Zware metalen in neervallend stof in Beerse
- Dioxines in Beerse
- Samenvatting Beerse (pdf)
- Waar bevinden zich de meetplaatsen en welke concentraties werden er gemeten?
- Toetsing recentste resultaten (Excel)
- Niet-getoetste individuele resultaten (Excel)
- Hoe worden zware metalen gemeten?