Vlaanderen.be www.vmm.be
Je bent hier: Home / Lucht / Lokale Luchtkwaliteit / Antwerpen & Haven / Luchtkwaliteit in de Antwerpse Haven

Luchtkwaliteit in de Antwerpse Haven

De Antwerpse haven is een sterk geïndustrialiseerd gebied met veel (petro)chemische bedrijven en 67.000 inwoners. De economische activiteiten in de haven stoten heel wat stoffen uit. De Vlaamse Milieumaatschappij inventariseert deze uitstoot. Daarnaast meet en modelleert VMM de luchtverontreiniging.. Eind 2022 werd een nieuwe meetplaats in Berendrecht opgestart om de luchtkwaliteit in het noordelijk deel van het havengebied te monitoren. In Zwijndrecht en Antwerpen-Linkeroever wordt PFAS opgevolgd.

De uitstoot daalt. In 2021 waren volgende sectoren de belangrijkste bronnen voor diverse stoffen (polluent):

  • Petroleumraffinaderijen: SO2 en NMVOS
  • Industrie: NO2, primair PM10-stof, NMVOS
  • Scheepverkeer: NO2, primair PM2.5-stof, elementair koolstof

De voorbije decennia verbeterde de luchtkwaliteit. In 2022 werden alle Europese doelstellingen voor luchtkwaliteit gehaald, de WGO-doelstellingen voor NO2 en fijn stof niet. Er is een:

  • Sterke daling van SO2 tot 2012, daarna stagnatie
  • Geleidelijke daling voor NO2, fijn stof, zwarte koolstof

Het volledige rapport leest u hier.

Laatst bijgewerkt: oktober 2023
Actualisatie: Jaarlijks

doelstellingDoelstellingen

Toetsing van de meetresultaten in de Antwerpse haven aan de Europese normering en advieswaarden van de WGO in 2022.

PolluentEUWGO
Fijn stof - PM2,5 Groene vink slecht
Fijn stof - PM10
Groene vink slecht
Stikstofdioxide Groene vink slecht
Zwaveldioxide Groene vink Groene vink
Benzeen Groene vink

toestandToestand

Voor zwaveldioxide stellen we vast dat:

  • De uitstoot in 2021 voor 81 % afkomstig is van de energiesector (raffinaderijen), voor 14 % van de industrie en voor 4 % van verkeer (scheepvaart).
  • Alle EU- en WGO-doelstellingen voor luchtkwaliteit in 2022 werden gehaald, de hoogste concentraties meten we nabij raffinaderijen.

Voor stikstofoxiden stellen we vast dat:

  • De uitstoot in 2021 voor 33 % afkomstig is van industrie en ook van scheepvaart en voor 20 % van de raffinaderijen.
  • De EU-doelstellingen voor luchtkwaliteit in 2022 werden gehaald, de WGO-advieswaarden voor uur-, dag- en jaargemiddelden niet.

Voor fijn stof stellen we vast dat:

  • 95 % van de PM10-uitstoot in 2021 afkomstig is van stofprecursoren. Voor het primair of rechtstreeks uitgestoten PM10-stof, zijn de industrie (51 %), scheepvaart (17 %) en raffinaderijen (16 %) verantwoordelijk. Bij primair PM2.5 zien we dezelfde grote bronnen (industrie 30 % - scheepvaart 28 % - raffinaderijen 23 %). Voor elementair koolstof neemt aandeel scheepvaart toe (50 %) en zijn industrie (13 %) en raffinaderijen (11 %) minder belangrijk.
  • De EU-doelstellingen voor luchtkwaliteit in 2022 voor PM10 en PM2.5 werden gehaald, de WGO-advieswaarden niet.

Voor vluchtige organische stoffen stellen we vast dat:

  • De uitstoot in 2021 voor 56 % afkomstig is van industrie en voor 26 % van de raffinaderijen. Scheepvaart heeft een kleine bijdrage van 3 %.
  • De EU-doelstellingen in 2022 voor benzeen in de omgevingslucht werden gehaald, de WGO-advieswaarden voor andere VOS ook.
  • VOS-concentraties in 2022 3 tot 10 keer hoger zijn in de Antwerpse haven dan in Vlaanderen

Op de nieuwe meetplaats in Berendrecht meten we verhoogde concentraties van zwarte koolstof, NO en NO2. De aanvoer komt uit de richting van de dokken en het sluizencomplex en wijst naar de scheepvaart als bron van deze verontreiniging.

evolutieEvolutie

Voor zwaveldioxide stellen we vast dat:

  • In de periode 2000-2021 de uitstoot daalde met 81 %.
  • De concentratie in de omgevingslucht daalde tot 2012, gevolgd door een stabiel verloop.
  • De gemiddelde concentratie in de Haven van Antwerpen hoger ligt dan het Vlaams stedelijk gemiddelde.

Voor stikstofoxide stellen we vast dat:

  • In de periode 2000-2021 de uitstoot daalde met 41 %.
  • De NO2-concentratie in 2022 stagneert.
  • De NO2-concentratie in de Antwerpse haven de laatste jaren hoger ligt dan het Vlaams stedelijk gemiddelde.

Voor fijn stof stellen we vast dat:

  • In de periode 2000-2021 de uitstoot van primair PM10 daalde met 51 %, voor PM2.5 was dit 63 % en elementair koolstof 77 %.
  • Alle stoffracties vertonen een licht dalende trend met de laatste 3 jaar een stagnering.
  • De concentratie van PM10 ligt in stedelijke gebieden over het algemeen iets hoger dan in de Antwerpse haven, voor PM2,5 zijn de concentraties vergelijkbaar. Voor BC zien we een sterkere daling in stedelijk gebied met vanaf 2019 iets hogere concentraties in het havengebied.

Voor vluchtige organische stoffen stellen we vast dat:

  • In de periode 2000-2021 de uitstoot van NMVOS daalde met 71 %. De uitstoot van benzeen daalde met 45 %, sinds 2010
  • De benzeenconcentratie sterk afnam nabij raffinaderijen en vrij stabiel was op andere meetplaatsen in de haven.

aanpakHoe pakken we het aan?

De uitstoot bij industrie kan dalen door de milieuwetgeving en vergunningsvoorwaarden aan te passen volgens de laatste stand van de techniek, door extra rookgaszuivering bij grote bedrijven en de plaatsing van katalysatoren op stookinstallaties.

Een volledig overzicht van de maatregelen en de verbetering van de luchtkwaliteit in Vlaanderen vind je in het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030 en het Voortgangsrapport.

Op basis van de VOS-meetcampagne in de Antwerpse haven stelde de VMM een actieplan op om de bronnen in kaart te brengen en de uitstoot terug te dringen. Hiervoor werkt ze samen met andere Vlaamse entiteiten en het Havenbedrijf. Extra metingen werden in 2023 opgestart en komen in een volgend rapport aan bod.

InfoMeer info

vmm.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

Elke dag opnieuw werkt de Vlaamse Milieumaatschappij aan het milieu van morgen. Water, lucht en klimaat(adaptatie) zijn onze kerntaken.