Ecologische inrichtingswerken op de Zwalm
Waarom de Zwalm?
In de waterloop zitten een aantal zeldzame vissoorten zoals de rivierprik, beekforel, rivierdonderpad, beekprik, kopvoorn, serpeling,…. Deze soorten zijn kwetsbaar en moeten goede leefomstandigheden hebben om te overleven. Momenteel komen ze vaak ook geïsoleerd en in (te) kleine populaties voor.
De werken
Optimalisatie visdoorgang
Binnen het gecontroleerd overstromingsgebied op de Molenbeek en Sassegembeek in Opbrakel aan de Maaistraat hebben we recent de bestaande visdoorgang geoptimaliseerd. Bij de aanleg van het wachtbekken een 15-tal jaren geleden werd een meanderende bypass rond een vismigratieknelpunt (een oude watermolen) aangelegd. Maar deze loop was de laatste jaren sterk aangeslibd en toegegroeid zodat het niet meer optimaal functioneerde. Door de heraanleg van de vismigratieloop kunnen de beekprik en rivierdonderpad zich weer verder verspreiden binnen dit bovenstrooms gebied van het Zwalmbekken.
Aanleg oeverzone langs de benedenloop van de Zwalm
Hiermee gaan we binnenkort van start. Het meest afwaartse gedeelte van de Zwalm (tussen centrum Nederzwalm en de monding in de Schelde) paalt grotendeels aan akkers en tuinbouwpercelen. Intensieve landbouw heeft een grote invloed op de Zwalm door instroom van meststoffen en pesticiden en afkalvingen door gebruik van zware landbouwvoertuigen vlak langs de Zwalm.
Daarom kopen we langs beide zijden van de Zwalm een 10 m brede strook aan die we zullen afpalen met een draadafsluiting. Via een gericht maai- en begrazingsbeheer zal de zone in de toekomst ecologisch beheerd worden. De binnenbocht van twee meanders worden afgeschuind om zo een natuurlijker oeverprofiel te creëren en op verschillende plaatsen zullen bijkomend inheemse bomen en struiken aangeplant worden. Met oog voor recreatie zullen we een gedeelte van de oeverzone inschakelen in het aanwezige wandelknooppuntennetwerk en een 3-tal vaste hengelzones binnen de oeverzone aanleggen.
Wegwerken laatste vismigratieknelpunt
Aan de Zwalmmolen bevindt zich nog een laatste knelpunt, dat we volgend jaar zullen wegwerken. De ruimte aan de Zwalmmolen is beperkt; niet evident om een goede oplossing te vinden. Maar na onderzoek opteren we voor een bypass van ongeveer 850 m lang, langs de linkeroever, waarbij we gebruik maken van de Bosvijverloop, die parallel loopt met de Zwalm. Om het verval van 3,7m op te vangen worden een groot aantal v-vormige drempels geplaatst.
In samenwerking met de gemeente Zwalm zullen we ook enkele knelpunten rond wateroverlast aanpakken (bescherming van de aanwezige camping door de aanleg van een laag dijkje; verbetering afwatering van de waterloop ter hoogte van de kruising van de Bosvijverloop met de openbare weg Bruggenhoek om het onderlopen van de openbare weg tegen te gaan). Door de sanering van deze laatste visdoorgang op de Zwalm zal vrije vismigratie over het volledige traject van de waterloop nu mogelijk zijn.
