Hermeandering en ecologische inrichting van de Oude Kale in Landegem
Tussen het centrum van Nevele en Merendree loopt de Oude Kale evenwijdig met het Afleidingskanaal van de Leie. Om dit kanaal te verbreden werd de loop van de Oude Kale verlegd naar de rand van de vallei in een rechtlijnig tracé. In de jaren negentig verbreedde de waterloop nog eens en de oever werden verhard met doorgroeibetontegels. Die ingrepen zorgden ervoor dat de ecologische kwaliteit van de waterloop sterk daalde.
Historische meandering
In 2017 werd al een deel van de Oude Kale heraangelegd ter hoogte van het centrum van Landegem. De waterloop was hier rechtgetrokken. Om de ecologie van de beek plaatselijk te verhogen, mocht die weer meanderen over een traject van 700m. Omdat het kanaal zo dichtbij ligt, kon de oorspronkelijke toestand niet hersteld worden, maar de oorspronkelijke meandering werd achterhaald aan de hand van historische kaarten en de kadastrale percelen. De historische vorm en grootte van de bochten werden grotendeels gevolgd. Het dwarsprofiel kreeg een natuurlijke vorm met steile buitenoever en zachthellende binnenbocht. Door het kronkelende patroon varieert de stroomsnelheid, wat de leefomstandigheden voor vissen verbetert. Na de werken zagen we ook veel meer libellen langs de waterloop.
Begin juli 2023 start een tweede hermeanderingsproject op de Oude Kale tussen Landegem en
Merendree. Dat ligt stroomafwaarts van het vorige project, net ten noorden van de spoorweg Gent-Brugge. Op een terrein van De Vlaamse Waterweg langs het Afleidingskanaal wordt weer een nieuwe meanderende loop uitgegraven volgens dezelfde principes als in de eerste fase. Er komen weer natuurlijke oevers en een meanderingsgraad gebaseerd op historische kaarten. De waterloop zal door een wilgenbos kronkelen. 665 meter van de huidige rechtgetrokken loop wordt vervangen door een nieuwe loop van ongeveer 1030 meter. Met de grond die vrijkomt, wordt de verlaten loop opgevuld.
Meer water(leven)
Met dit project wordt de natuurlijke structuur van de waterloop hersteld. Momenteel is de Oude Kale een rechtgetrokken breed kanaal met verharde oevers. Door die weer kronkelend aan te leggen met natuurlijke oevers en een afwisseling van zachthellende en steilere oevers, krijgt het waterleven in de Oude Kale meer kansen. De Oude Kale is een van de speerpuntgebieden waar Vlaanderen op korte termijn naar de goede toestand streeft, o.a. met dit project. De hermeandering is ook belangrijk in de strijd tegen droogte. Het water wordt minder snel afgevoerd en beter vastgehouden.
Om de waterloop te graven, moet een traject door het wilgenbos gekapt worden. In de directe omgeving wordt een nieuw gemengd loofbos aangelegd. We bestrijden in de eerste fase van het project ook de invasieve exoot Japanse duizendknoop die massaal groeit langs de huidige waterloop.
