Overzicht van het meest recente nieuws over de aanpak van overstromingen.
De eerste helft van november viel er veel neerslag in Vlaanderen. Vooral de Westhoek werd daarbij zwaar getroffen door wateroverlast. Het provinciaal rampenplan werd afgekondigd en gecoördineerd door de provinciegouverneur. Welke rol speelde de VMM in het beheersen van de crisis? We vroegen het aan onze collega’s Annemie Vermeulen en Maarten Goegebeur. Zij waren voor en achter de schermen actief in de weer tijdens de overstromingen en geven een boeiende inkijk in hoe we de crisis aanpakten.
De voorbije weken is er veel neerslag gevallen. Vooral in West-Vlaanderen leidt dat momenteel tot heel wat wateroverlast. Helaas zullen we ook in de toekomst nog geconfronteerd worden met gelijkaardige situaties, want door de klimaatverandering stijgen de overstromingskansen. Misschien is jouw regio vroeger al getroffen door wateroverlast of krijg je er in de toekomst ook mee te maken. Daarom kunnen burgers ook zelf preventieve maatregelen nemen. De VMM ontwikkelde een nieuwe brochure met concrete tips die je als lokale overheid, aannemer of architect kan delen met bewoners om schade aan hun persoonlijke bezittingen te voorkomen.
Op 2 oktober 2023 treedt de nieuwe hemelwaterverordening in werking. Die Vlaamse wetgeving legt de regels voor regenwater vast voor nieuwbouw, grondige verbouwingen en verhardingen. Voor architecten komen er infosessies om de nieuwe regels toe te lichten. Daarnaast is er nu ook een technisch achtergronddocument dat helpt om de regels toe te passen in de praktijk.
Exact twee jaar geleden vielen niet alleen in Wallonië, maar ook in Vlaanderen extreme neerslaghoeveelheden. Het volledige Demerbekken en grote delen van het Maas- en Dijlebekken kregen de meeste regen te verwerken. Onder meer in Voeren en omgeving was de situatie dramatisch. De wateroverlast, ondergelopen huizen, schade aan gebouwen en wegen, … zijn niet vergeten. Intussen zijn heel wat werken gestart of uitgevoerd en maatregelen genomen. Tijd om een balans op te maken.
Begin juni startten de sloopwerken van allerlei constructies en verhardingen in Geel, Kasterlee, Nijlen en Olen. Het is de eerste fase van ‘De Grote Opkuis’, een onthardingsinitiatief van de gebiedscoalitie Kleine Nete, onderdeel van een strategisch project ‘Meer veerkracht in de vallei van de Kleine Nete’. De VMM coördineert de werken, al 5 deelpartners gingen aan de slag.
Na een verbetering in januari stelt de VMM nu een daling van het freatische grondwater vast. Op 5 maart vertoonde 82% van de meetplaatsen een lage (29%) tot zeer lage (53%) freatische grondwaterstand voor de tijd van het jaar. Begin februari ging dat maar om 37% van de meetplaatsen. Ook de 14-daags gemiddelde debieten van onze waterlopen dalen t.o.v. een maand geleden. Terwijl er begin februari nog op 60% van de locaties lage tot zeer lage 14-daags gemiddelde debieten voor de tijd van het jaar werden gemeten, gaat het nu over 91% van de meetplaatsen.
Uit nieuwe metingen en berekeningen blijkt dat het freatische grondwater in Vlaanderen de voorbije maand op veel plaatsen gestegen is. Daardoor is er in 42% van de meetplaatsen een normale grondwaterstand en in 21% van de meetplaatsen zelfs een hoge tot zeer hoge grondwaterstand voor de tijd van het jaar.
In 2023 gaat de strijd tegen droogte en waterschaarste in Vlaanderen verder. De Blue Deal, het ambitieuze antwoord van de Vlaamse Regering in die strijd, gaat haar derde levensjaar in. Ook de VMM werkt hieraan mee. Zo starten er bij het begin van 2023 vier nieuwe waterloopprojecten op die water meer ruimte geven en het overstromingsrisico in de omgeving verlagen.
Eind vorig jaar kende de Vlaamse Regering investeringssteun toe aan 11 nieuwe proeftuinen droogte. Het gaat telkens over samenwerkingen tussen meerdere partners die waterstromen uitwisselen en zichzelf beter beschermen tegen droogte en waterschaarste. Het steunprogramma komt tot stand dankzij de extra middelen die Europa ter beschikking stelt voor de Blue Deal.
Sinds 2021 meet de VMM continu de waterkwaliteit op de Aa met digitale meetsensoren. De waterkwaliteit is vooral tijdens de zomermaanden nog ondermaats, vooral tijdens regenweer, mogelijk veroorzaakt door overstortwerking. Met die meetresultaten maakt de VMM samen met verschillende partners werk van een betere waterkwaliteit van de Aa. Die engagementen liggen nu vast in een charter.
