Zuurstof

Een goede zuurstofhuishouding is cruciaal voor een goede ecologische toestand. Gevoelige soorten verdwijnen namelijk snel bij verlaagde zuurstofconcentraties. Een oververzadiging met opgeloste zuurstof is ook niet wenselijk. Die wordt veroorzaakt door wierbloei en kan schadelijk zijn voor de kieuwen van vissen.

Ondergedompelde plantaardige organismen (waterplanten, maar ook microwieren) geven overdag door fotosynthese zuurstof af aan het water. Bij wierbloei kan dat proces zelfs tot oververzadiging leiden.

Als de concentratie van opgeloste zuurstof in het water lager is dan de verzadigingswaarde, zal atmosferische zuurstof aan het wateroppervlak het ‘tekort’ door diffusie aanvullen. De verzadigingswaarde is de maximale hoeveelheid zuurstof die bij een gegeven temperatuur onder normale omstandigheden in water kan oplossen. Als die natuurlijke re-aeratie minder snel verloopt dan het zuurstofverbruik in het oppervlaktewater, wordt het ‘zelfzuiverende vermogen’ overschreden. Dat kan niet in een vaste waarde gevat worden. De zelfreiniging wordt namelijk beïnvloed door tal van factoren, zoals temperatuur, stroomsnelheid en morfologie.

Kwaliteitsvariabelen die rechtstreeks verband houden met de zuurstofhuishouding zijn chemisch zuurstofverbruik (CZV), organische stikstof, ammoniakale stikstof, watertemperatuur, zoutgehalte en opgeloste zuurstof. Indirect zijn ook stikstof en fosfor van belang.

Door de saneringsinspanningen van de overheid en het bedrijfsleven is de gemiddelde zuurstofconcentratie in het oppervlaktewater tijdens het laatste decennium beduidend toegenomen. De laatste 4 jaar stellen we geen verdere significante verbetering meer vast.

Het percentage van de waterlichamen dat voldoet aan de typespecifieke norm voor opgeloste zuurstof stijgt van 38% in 2007 naar 59,5% in 2017. In 2013 werd het beste resultaat vastgesteld en voldeed 62% van de getoetste waterlichamen. Het percentage van de waterlichamen dat voldoet aan de typespecifieke norm stijgt met ongeveer 3% ten opzichte van2016 en haalt hierbij opnieuw het niveau van 2015.

De gemiddelde zuurstofconcentratie bedraagt 8,4 mg/l en is quasi gelijk aan die van de periode 2015-2016 (resp. 8,3 mg/l en 8,2 mg/l). De gemiddelde concentratie over de laatste 10 jaar is gestegen van 7,5 mg/l tot 8,4 mg/l. Een eerste geleidelijke stijging werd vastgesteld in de periode 2007-2013. De hoogste gemeten gemiddelde zuurstofconcentratie was 8,6 mg/L in 2013. Daarna daalde deze tot 8 mg/l in 2014. Sedert 2014 is er opnieuw een lichte stijging van de gemiddelde zuurstofconcentratie.