MAP - Nutriënten in landbouwgebied

Te veel nutriënten in het oppervlaktewater kunnen leiden tot overmatige algengroei wat de waterkwaliteit negatief beïnvloedt. Bovendien kunnen hoge nitraatconcentraties de drinkwaterproductie bemoeilijken. Om die problematiek aan te pakken is het belangrijk te weten waar de bronnen zitten. In het geval van nutriënten is een van deze bronnen de mestproductie en het mestgebruik op de Vlaamse landbouwgronden. Om een inschatting te kunnen maken van de impact van deze bron, zette de VMM het MAP-meetnet oppervlaktewater op. 

Lees het rapport Nutriënten in oppervlaktewater in landbouwgebied, resultaten MAP-meetnet 2017-2018 Hieronder bespreken we kort de recente meetresultaten voor nitraat en fosfaat.

Nitraat

MAP5, het mestactieprogramma voor de periode 2015-2018, moet tegen 2018 het overschrijdingspercentage terugdringen tot maximaal 5 % van de meetplaatsen.

In het winterjaar 2017-2018 werd er in 28 % van de MAP-meetplaatsen minstens 1 keer een overschrijding van de drempelwaarde vastgesteld. Hiermee wordt de dalende trend sinds 2002 en het status quo sinds de winterjaren 2013-2014 omgezet in een stijging.

De kaart toont waar de meetpunten met een overschrijding in het winterjaar 2016-2017 en 2017-2018 gelegen zijn. Geel is voor de meetpunten met minstens één overschrijding in het winterjaar 2016-2017, maar geen overschrijding in het winterjaar 2017-2018. Bij oranje is het net omgekeerd: geen overschrijding in 2016-2017, maar minstens 1 in 2017-2018. Rood is voor de punten met in beide winterjaren minstens één overschrijding en groen voor de punten zonder overschrijding in beide winterjaren. 70 % van de meetpunten uit het MAP-meetnet is na deze evaluatie groen gekleurd, 2 % geel, 9 % oranje en 19 % rood.

Uit een statistische trendanalyse per meetplaats over de periode 2003-2004 tot en met 2014-2015 blijkt dat de nitraatconcentratie op ca. 54% van de meetplaatsen geen significante trend vertoont. Het percentage meetpunten met een significant dalende trend (43%) is veel groter dan het percentage met een significant stijgende trend (3%). Dit wijst erop dat maatregelen uit het verleden een gunstig effect hebben op de gemeten concentraties. Maar nagaan waarom er een stijgende trend is bij 3% van de meetpunten lijkt essentieel om de doelstelling voor 2018 te behalen. 

Fosfaat

De milieukwaliteitsnorm voor orthofosfaat in oppervlaktewater is gespecifieerd per waterlooptype  en varieert van 0,07 tot 0,14 mg P/l. Het normenstelsel voorziet ook een indeling in kwaliteitsklassen waarbij de grens tussen goed en matig overeenkomt met de milieukwaliteitsnorm. Voor de meeste MAP-meetpunten (97 %) geldt de norm van 0,10 mg orthofosfaat-fosfor/liter (kleine beek).

De figuur geeft de klasseverdeling voor de laatste 8 winterjaren weer. Hieruit valt geen duidelijke trend waar te nemen, het is eerder een schommelend patroon. Voor 2017-2018 ligt het percentage meetplaatsen dat de norm overschrijdt op 63 %. Uit de figuur kan geconcludeerd worden dat het fosfaatprobleem veel wijder verspreid is dan het nitraatprobleem.