Concentratie stikstofdioxide gemeten met passieve samplers

Naast de metingen met automatische monitoren meet de VMM sinds 2017 ook stikstofdioxide (NO₂) met passieve samplers, grotendeels in de twee grootste Vlaamse steden Antwerpen en Gent.
Passieve samplers zijn meetbuisjes die toelaten om metingen uit te voeren op plaatsen waar er geen ruimte is voor een vast meetstation, zoals in street canyons.
Na 2 jaren zonder overschrijding, overschreed in 2022 1 meetplaats met passieve samplers de Europese jaargrenswaarde.
De VMM meet globaal een dalende trend in de NO₂-concentraties. In 2022 zagen we op de meeste meetplaatsen een lichte daling of stagnatie t.o.v. 2021.

Laatst bijgewerkt: oktober 2023

Actualisatie:

Passieve samplers versus monitoren

Passieve samplers meten, in tegenstelling tot de automatische monitoren, niet volgens de Europese referentiemethode, maar ze worden wel gekalibreerd ten opzichte van deze referentiemethode.
De jaargemiddelden bekomen met passieve samplers voldoen aan de Europese criteria voor ‘indicatieve metingen’. We spreken daarom van ‘indicatieve jaargemiddelden’.
Passieve samplers laten toe om metingen uit te voeren op plaatsen waar er geen ruimte is voor een vast meetstation, zoals in street canyons. Passieve samplers zijn goedkoop en hebben geen elektriciteit nodig.
De resultaten van de passieve samplers dienen ook om de modelresultaten te valideren en te verbeteren.
Na de bemonstering van de passieve samplers worden deze geanalyseerd in het labo. De resultaten zijn dus niet in real-time beschikbaar.

Naam	Doelstelling	Meetplaatsen die doelstelling halen
Europese jaargrenswaarde	40 μg/m³	48/49
WGO-jaaradvieswaarde	10 μg/m³	5/49

In 2022:

Werd er op 1 meetplaats met passieve samplers een overschrijding van de Europese jaargrenswaarde opgemeten, namelijk aan een drukke gewestweg in Houthalen-Helchteren. De voorbije 2 jaar respecteerden alle meetplaatsen deze grenswaarde, maar de jaargemiddelden in 2020 en 2021 waren lager door de coronamaatregelen.
Werd de WGO-advieswaarde op bijna alle meetplaatsen met passieve samplers overschreden, uitgezonderd op 5 meetplaatsen in natuurgebieden.
Werden de hoogste concentraties gemeten aan een drukke gewestweg in Houthalen-Helchteren (41 µg/m³). In Antwerpen noteerden we het maximale jaargemiddelde aan de Turnhoutsebaan en de Pothoekstraat (39 µg/m³), beide drukke binnenstedelijke wegen en in Gent in de Hoogstraat (37 µg/m³), een drukke street canyon in het centrum van de stad.

Gemiddeld daalden de jaargemiddelden op meetplaatsen met passieve samplers in Antwerpen en Gent met 0,6 µg/m³ of 2 % ten opzichte van 2021.
De concentraties in 2020 waren extra laag door de invloed van de coronamaatregelen waardoor er minder uitstoot van verkeer en industrie was.
In de periode 2017-2019 zagen we in beide steden nog overschrijdingen van de jaargrenswaarde op meerdere meetplaatsen, vooral op meetplaatsen met weinig verdunning (street canyons) en/of veel verkeer.