Concentratie polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's) in de omgevingslucht
- PAK's zijn organische verbindingen die bestaan uit gekoppelde aromatische ringen. Verschillende PAK's zorgen in het menselijk lichaam voor DNA-schade en zijn daardoor erg kankerverwekkend.
- De concentratie van benzo(a)pyreen (BaP), de best gekende en meest kankerverwekkende van de PAK's, wordt gebruikt als maatstaf voor het effect van alle PAK's samen.
- De Europese streefwaarde is overal gehaald in 2021.
- De concentraties zijn hoger in de winter door de uitstoot door gebouwenverwarming, met houtverbranding als belangrijkste aandeel.
- Voor een tweede jaar op rij nemen de concentraties toe, vermoedelijk vooral door toegenomen houtverbranding.
Laatst bijgewerkt:
oktober 2023
Actualisatie:
Doelstellingen
| Naam | Doelstelling | Meetplaatsen die doelstelling halen 2022 |
|---|---|---|
| Europese streefwaarde | Jaargemiddelde 1 ng/m³ |  8 /8 |
Toestand in 2022
De Europese streefwaarde is overal in Vlaanderen gehaald in 2022.
Er was veel variatie tussen meetplaatsen:
- Hoogste jaargemiddelden in Sint-Kruis-Winkel en Gent-Meulestedekaai, vermoedelijk door de extra bijdrage van lokale industriële bronnen
- Laagste jaargemiddelde in het landelijke Houte
De concentraties varieerden ook in de loop van het jaar:
- De meeste hoge concentraties meten we in de winter en zijn vrijwel zeker vooral veroorzaakt door gebouwenverwarming met hout.
- Vooral in december werden er hoge waarden gemeten, met als uitschieter 15 december. Maar ook zonder deze dag zouden de jaargemiddelden beduidend hoger liggen dan de voorbije jaren.
Evolutie
Benzo(a)pyreen in lucht nam voor het eerst in jaren weer toe:
- Op bijna alle meetplaatsen meten we het hoogste jaargemiddelde in vele jaren
- Vermoedelijk heeft de energiecrisis geleid tot toegenomen gebruik van hout voor gebouwenverwarming.
- Ook de heropleving van economie en verkeer na de coronamaatregelen in 2020 kunnen een impact hebben.
- Fluctuaties van jaar tot jaar kunnen ook deels het gevolg zijn van de weersomstandigheden. Neerslag kan de stoffractie uitwassen en wind kan meer of minder verontreinigde lucht aan- of afvoeren. Koudere wintermaanden leiden ook tot meer uitstoot door gebouwenverwarming.
Hoe pakken we dit aan?
Voor PAK's zijn vooral die maatregelen belangrijk die de uitstoot van fijn stof door de huishoudens (houtverbranding) en door het wegverkeer verminderen.
- In samenwerking met de sector huishoudens werd er een Green Deal huishoudelijke houtverwarming afgesloten om de uitstoot door houtverbranding te verlagen (zie indicator uitstoot fijn stof door de huishoudens). Deze werd beëindigd in oktober 2022 (naar de resultaten).
- In het vervolgtraject op de Green Deal zullen bijkomende maatregelen vastgelegd worden waarbij vooral ingezet worden op de uitfasering van de oudere en meest vervuilende houtkachels en open haarden.
- Ook bij andere verbrandingsemissies (zoals bij dieselvoertuigen) is de uitstoot van PAK's sterk gelinkt aan de uitstoot van fijn stof. Maatregelen om de uitstoot van fijn stof te verminderen zullen dan ook een impact hebben op de uitstoot van PAK's (zie indicatoren samenstelling wagenpark en activiteiten wegverkeer).
Een volledig overzicht van de maatregelen voor een betere luchtkwaliteit in Vlaanderen vind je in het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030. Een bespreking van de voortgang van de maatregelen staat in het voortgangsrapport over het luchtbeleidsplan 2030.
Meer informatie